Posts in category: HTL

Γράφει ο Ξενοφών Πετρόπουλος, Διευθυντής, Υπηρεσίες HTL, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική για το Insider.gr.

Την τελευταία δεκαετία, ο ελληνικός τουρισμός έχει καταφέρει να αναρριχηθεί στην λίστα με τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Σε αυτό έχουν συμβάλει πολλοί παράγοντες, όπως η ενιαία κατεύθυνση που χαράζει το Υπουργείο Τουρισμού και η συστηματοποιημένη προώθηση των προϊόντων και υπηρεσιών από τους αντίστοιχους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Ωστόσο, όλοι όσοι επιχειρούν στον τουριστικό τομέα, συμφωνούν πως η αλματώδης ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού θα μπορούσε να επιταχυνθεί ακόμα περισσότερο εάν υπήρχαν τα εργαλεία που θα λειτουργούσαν με συγκεκριμένους πόρους, στρατηγική στόχευση και πάνω από όλα συνεργασία και η αλληλεπίδραση, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές και τις προοπτικές των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουν οι αμέτρητοι ελληνικοί προορισμοί.

Ο τουριστικός προορισμός ορίζεται ως ένα φυσικό μέρος με ή χωρίς διαχειριστικά και/ή αναλυτικά όρια στον οποίο ένας επισκέπτης μπορεί να διανυκτερεύσει. Πρόκειται για έναν συνδυασμό από προϊόντα, υπηρεσίες, δραστηριότητες και εμπειρίες κατά μήκος της τουριστικής αλυσίδας αξίας, και αποτελεί ένα βασικό συστατικό αξιολόγησης του τουρισμού. Επίσης, ένας προορισμός απασχολεί διάφορους φορείς και μπορεί να δικτυωθεί έτσι ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτεροι προορισμοί.  Η διαχείριση ενός τουριστικού προορισμού είναι η συντονισμένη ενορχήστρωση όλων των στοιχείων που συνθέτουν έναν τουριστικό προορισμό (αξιοθέατα, ανέσεις, πρόσβαση, μάρκετινγκ και τιμολόγηση), ενώ ο ρόλος του οργανισμού διαχείρισης προορισμού είναι να σχεδιάζει στρατηγική, να καθοδηγεί και να συντονίζει όλες τις δραστηριότητες για την επιδίωξη ενός κοινού σκοπού, δηλαδή της βιώσιμης ανάπτυξης του προορισμού.

Με την αναγνωρισμένη ανάγκη να αυξηθεί η ποιότητα και η βιωσιμότητα των προορισμών, πολλοί Οργανισμοί Προώθησης Προορισμού (DMOs) αντιμετωπίζουν επείγουσα ανάγκη να επεκτείνουν τους ρόλους τους και να γίνουν Οργανισμοί Προώθησης και Διαχείρισης Προορισμού (DMMOs). Οι DMMOs διαμορφώνουν και εφαρμόζουν ολοένα και περισσότερες στρατηγικές που στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των προορισμών τους, με απώτερο σκοπό να τονωθεί η βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή αλλά και να διευκολυνθεί η αλληλεπίδραση των επισκεπτών με τον προορισμό και τους κατοίκους του.

Η διαχείριση τουριστικών προορισμών στην Ελλάδα μέχρι σήμερα γίνεται κυρίως μέσω πρωτοβουλιών όπως του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και της προωθητικής του σελίδας visitgreece.gr, της εταιρείας Marketing Greece του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ), των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκηση, των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την δημιουργία Τουριστικών Οργανισμών προορισμών. Ωστόσο, όλες οι πρωτοβουλίες ασχολούνται με την προώθηση και την προβολή των προορισμών και όχι τόσο με τη διαχείριση τους. Η αναγνώριση της ανάγκης για προηγμένη διαχείριση προορισμών προσανατολισμένων στη βιωσιμότητα και με στόχο την βέλτιστη διαχείριση κάθε πτυχής ενός προορισμού, προσθέτει μια νέα ευθύνη στην ήδη καθιερωμένη και παραδοσιακή ιδέα του οργανισμού διαχείρισης προορισμού.

Οι κύριες αρμοδιότητες των DMMOs περιλαμβάνουν τον στρατηγικό σχεδιασμό, τη διαμόρφωση (ή τη συμμετοχή στη διαδικασία διαμόρφωσης) και την εφαρμογή της τουριστικής πολιτικής του προορισμού, την γνώση της αγοράς (συλλογή και ανάλυση δεδομένων, έρευνα αγοράς κ.λπ.), την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, την ψηφιοποίηση και την καινοτομία στον τομέα του τουρισμού, την εποπτεία, τη διαχείριση κρίσεων, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη ικανοτήτων (όχι μόνο του ανθρώπινου δυναμικού τους, αλλά και των τοπικών επαγγελματιών του τουρισμού μέσω δραστηριοτήτων κατάρτισης και ανάπτυξης ικανοτήτων), την προώθηση, το μάρκετινγκ και την δημιουργία μάρκας (brand), την χρηματοδότηση και την ενίσχυση επενδύσεων.

Η λειτουργία των DMMOs περιλαμβάνει συντονισμό με διάφορες Αρχές, ενδιαφερόμενα Μέρη και επαγγελματίες προκειμένου να διευκολυνθεί και να υποστηριχθεί ο ίδιος ο κλάδος και να δεσμευτούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς – καθώς και οι κάτοικοι και οι τοπικές κοινότητες – στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας ευρύτερης στρατηγικής σκέψης με έναν τελικό στόχο: τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας του προορισμού βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, προκειμένου να υποστηρίξουν με ορθό τρόπο τον τουρισμό, αρμοδιότητα των DMMOs είναι και η σύσταση Παρατηρητηρίου Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης.

Η στρατηγική για τον ελληνικό τουρισμό, περιλαμβάνει ως ενεργό πλέον μέρος της τους οργανισμούς διαχείρισης προορισμού, οι οποίοι αναδεικνύονται ως κεντρικό στοιχείο στην ανάπτυξη και διαχείριση του τουρισμού. Η δημιουργία, οργάνωση και λειτουργία τους, ακολουθεί πλέον ένα ενιαίο πρότυπο το οποίο θα καθορίσει τη βιωσιμότητα όχι μόνο των ίδιων, αλλά και τελικά των ίδιων των προορισμών.

Γράφει ο Παναγιώτης Αλαμάνος, Διευθύνων Σύμβουλος,  ΣΟΛ Crowe

Μια πολύ συνήθης έκφραση που ακολουθεί οποιαδήποτε συζήτηση αναφορικά με τον ελληνικό τουρισμό, είναι ο χαρακτηρισμός του ως η «βαριά βιομηχανία της χώρας».  Η κρίση της πανδημίας κατέδειξε την σημασία του τουρισμού για την ελληνική οικονομία και την πολλαπλασιαστική επιρροή του σε πολλούς κλάδους της οικονομικής ζωής, από τις κατασκευές και την εστίαση μέχρι το εμπόριο και τις υπηρεσίες. Η φετινή ανάκαμψη που μέχρι στιγμής προσεγγίζει, αν όχι από πλευράς αριθμού επισκεπτών σίγουρα από πλευράς εισπράξεων, τα επίπεδα του 2019, χρονιά ρεκόρ για τον τουρισμό, αποτελεί μία σημαντική δικλείδα ασφαλείας για τα δημόσια έσοδα.

Ωστόσο αν και βαριά βιομηχανία, η αλήθεια είναι ότι ο ελληνικός τουρισμός διαχρονικά αναπτύχθηκε έως ένα βαθμό άναρχα, χωρίς να έχει κάποιες συγκεκριμένες στρατηγικές κατευθύνσεις. Και παρά το γεγονός ότι από τη δημοσιονομική κρίση του 2009 ο τομέας του τουρισμού ανταπεξήλθε με σχετική επιτυχία στις προκλήσεις που παρουσιάστηκαν, το μοντέλο του δεν κατάφερε να μετασχηματιστεί σε μια πιο σύγχρονη και ευέλικτη στις εξελίξεις μορφή.

Η αναγκαιότητα πρόβλεψης και προετοιμασίας καθίσταται πλέον επιτακτική έτσι ώστε τόσο από πλευράς τουριστικής επιχείρησης όσο και κεντρικά σε επίπεδο οργάνωσης πολιτικής για τον τουρισμό, να υπάρχει η δυνατότητα αποτελεσματικής ανταπόκρισης στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της τουριστικής προσφοράς και ζήτησης, στις νέες τάσεις, στις τεχνολογικές εξελίξεις όπως και στις αλλαγές στη συμπεριφορά του δυνητικού επισκέπτη.

Η επιτυχία στο άμεσο μέλλον δεν εξαρτάται πλέον  μόνο από την ελκυστικότητα του τουριστικού προϊόντος ή την προβολή του. Η προσαρμογή και η μετάβαση των προορισμών και των επιχειρήσεων σε σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας που ενθαρρύνουν τη βιωσιμότητα, την επέκταση της τουριστικής περιόδου, τη διασύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες, τη διατήρηση της αυθεντικότητας, την ανάδειξη νέων προορισμών και νέων τουριστικών προϊόντων αλλά ταυτόχρονα και την χρήση σύγχρονων εργαλείων είναι μονόδρομος για την επιτυχημένη επανατοποθέτηση του Ελληνικού τουρισμού.

Σε επίπεδο προορισμού, η πρόσφατη ψήφιση των διατάξεων για τη δημιουργία των οργανισμών διαχείρισης προορισμών που συνοδεύονται και από τα παρατηρητήρια βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, οδηγούν στην απαίτηση για  τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου εργαλείου διαχείρισης με κεντρικό άξονα την ανάλυση του εκάστοτε προορισμού, των πηγών τουριστικής ανάπτυξης του, των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του, των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρει, των εμποδίων που συμβάλλουν στην στασιμότητά του όπως και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να αναπτυχθεί περαιτέρω με τρόπο βιώσιμο. Το αποτέλεσμα της προσέγγισης αυτής θα πρέπει να είναι η δημιουργία συγκεκριμένων και εφαρμόσιμων λύσεων που θα ενισχύουν την ελκυστικότητα των προορισμών για όλους τους τύπους τουριστών.

Αντίστοιχα, σε επιχειρηματικό επίπεδο, κάθε εταιρεία πρέπει να δημιουργήσει εξ ’αρχής έναν σταθερό οδηγό επιχειρησιακής λειτουργίας, με στόχο την ανάπτυξη της σε βάθος χρόνου με τρόπο που θα της επιτρέψει να διατηρήσει την ευελιξία της δίχως να απομακρύνεται από την στρατηγική της στόχευση.   

Η  ανάλυση των τάσεων της αγοράς, του ανταγωνισμού, των κοινών-στόχων και η απεικόνιση όλων αυτών στην ανάπτυξη χρηματοοικονομικών μοντέλων, διαφορετικών σεναρίων λειτουργίας και μακροπρόθεσμων προβλέψεων, αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο ώστε ο ξενοδόχος ή ο επενδυτής να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες επιτυχίας και ταυτόχρονα να μειώσει το επιχειρηματικό του ρίσκο.

Ζητήματα όπως η διαχείριση εσόδων, η κοστολόγηση, ο υπολογισμός ρίσκου αθέτησης μελλοντικών απαιτήσεων, η επαναδιαπραγμάτευση δανειακών υποχρεώσεων, η διαχείριση συμβάσεων, η εκτίμηση αξίας και η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων χρήζουν άμεσης ανάλυσης.

Η ανάπτυξη του τουρισμού έρχεται σήμερα αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα. Τόσο οι προορισμοί όσο και οι επιχειρήσεις καλούνται πλέον να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα, τα οποία θα προσδιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική τους βιωσιμότητα.

Γράφει ο Ξενοφών Πετρόπουλος, Country Director Horwath HTL Greece, Μέλος της ΣΟΛ Crowe

Τα τελευταία χρόνια, ο τουριστικός κλάδος έχει δεχτεί και συνεχίζει να υπόκειται σε σημαντικές πιέσεις αλλά και ουσιαστικές δομικές αλλαγές εξαιτίας των νέων δεδομένων που επικρατούν στην παγκόσμια αγορά. Μία σειρά γεγονότων όπως η αύξηση των εισοδημάτων, του βιοτικού επιπέδου και η βελτίωση της εκπαίδευσης στις αναδυόμενες οικονομίες, όπως και η έλευση νέων γενεών με διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις προηγούμενες, δημιουργούν νέες ευκαιρίες αλλά και μια «υποχρεωτική» διαδικασία προσαρμογής και διαρθρωτικών αλλαγών του τουρισμού συνολικά.

Οι δημογραφικοί παράγοντες αναμένεται να επηρεάσουν την τάση για ταξίδια καθώς και τις ίδιες τις προσδοκίες των νέων ταξιδιωτών. O παγκόσμιος πληθυσμός προβλέπεται να αυξηθεί σε 9,7 δισεκατομμύρια έως το 2050, ενώ τάσεις όπως η συνεχής ανάπτυξη της παγκόσμιας μεσαίας τάξης και η γήρανση του πληθυσμού συνεπάγονται αλλαγές που επηρεάζουν άμεσα την παγκόσμια τουριστική ζήτηση. Επιπλέον, οι Millennials και η Generation Ζ έχουν πλέον γίνει βασικές δυνάμεις στην κινητικότητα και τον τουρισμό. Η ταξιδιωτική τους συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές τόσο στους προορισμούς όσο και στις επιχειρήσεις που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό.

Πέρα από τις δημογραφικές αλλαγές, η πανδημία λειτουργεί ως επιταχυντής και εκτοξεύει τον τουρισμό σε μια νέα εποχή Industry 4.0 που συνδυάζει την τεχνητή νοημοσύνη και τις ψηφιακές τεχνολογίες στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας. Για παράδειγμα, η τεχνολογία επιτρέπει τις ανέπαφες συναλλαγές διασφαλίζοντας έτσι την κοινωνική απόσταση μεταξύ επισκεπτών και προσωπικού. Πλέον, η καινοτομία παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη προορισμών, στην δημιουργία νέων προϊόντων και στην διαμόρφωση των υπηρεσιών.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρείται μια ουσιαστική στροφή προς την αυτό-συνείδηση όσον αφορά σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και στην πραγματική βιωσιμότητα. Η βαθύτερη επίγνωση της προσωπικής ευημερίας διαμορφώνει μια τάση που αναφέρεται ως «η υγεία είναι η νέα πολυτέλεια». Το κλειδί για τη διατήρηση των επισκεπτών είναι το πώς ένιωσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής τους, με έμφαση στη συναισθηματική απήχηση της εμπειρίας. Καθώς οι επισκέπτες γίνονται πιο απαιτητικοί, το μέσο αναμενόμενο πρότυπο για τις μελλοντικές τους διαμονές έχει εξελιχθεί, με τους επισκέπτες να θεωρούν ως φυσιολογικό τα ξενοδοχεία και οι προορισμοί να είναι σε θέση να εκπληρώσουν αυτές τους τις ανάγκες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συμπεριφορικής αλλαγής, ο κρίσιμος ρόλος της ψηφιακής τεχνολογίας προκαλεί ένα παράδοξο. Αυτό της ισορροπημένης αποσύνδεσης που επιχειρεί να συμφιλιώσει δύο αντίθετα: την ψηφιακή διασύνδεση και την ανάγκη για μια πλήρως φυσική εμπειρία. Η εμμονή με την τεχνολογία και η πεποίθηση ότι πρέπει να είμαστε 24/7/365 «ενεργοί» ψηφιακά, έρχεται σε αντιπαράθεση με τη δυνατότητα για πλήρη αποσύνδεση και αυτό γίνεται προνόμιο στην νέα τουριστική εμπειρία. Η ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο αποκτά στρατηγική σημασία.

Επανασχεδιάζοντας τη διαδικασία ανάπτυξης και τη λειτουργία των καταλυμάτων

Οι νέες τάσεις στον τουρισμό επηρεάζουν με άμεσο τρόπο την ανάπτυξή του σε επίπεδο υποδομών. Ο σχεδιασμός έργων που συνδυάζουν φιλοξενία, λιανεμπόριο, αναψυχή και επιχειρηματικότητα, δημιουργούν συνθήκες συνεργειών στις υπηρεσίες, τις ανέσεις και τη συνολική εμπειρία τόσο για τους επισκέπτες του ξενοδοχείου όσο και για τους κατοίκους των τοπικών κοινωνιών. Όταν γίνεται σωστά η δημιουργία τέτοιων ολοκληρωμένων συστημάτων ανάπτυξης (πλήρης ενοποίηση ανέσεων, χώρων λιανικής, ξενοδοχείων, μεταφορών και στοιχείων τρόπου ζωής), οι κάτοικοι, οι τοποθεσίες και οι κοινότητες αρχίζουν να ευδοκιμούν.

Τα ξενοδοχεία πλέον επιδιώκουν να γίνουν πολιτιστικοί κόμβοι, εμφυσώντας την τοπική κουλτούρα στη διαμονή των επισκεπτών τους και βελτιώνοντας την συνολική εμπειρία που προσφέρουν. Δημιουργούν συνέργειες με τοπικές επιχειρήσεις και υποστηρίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Επίσης, προσφέρουν τα δωμάτια τους για ημερήσια χρήση σε εργαζόμενους που επιθυμούν να εργαστούν μακριά από την εταιρεία τους.

Επανεξετάζοντας τις εταιρικές στρατηγικές επένδυσης

Η παραδοσιακή επιλογή επένδυσης και ανάπτυξης στον κλάδο της φιλοξενίας καθοδηγήθηκε κυρίως από την εισροή ξένων επενδύσεων. Πλέον, με τις διαθέσιμες εθνικές πηγές χρηματοδότησης, ο κύκλος τοπικών επενδύσεων και ανάπτυξης μικραίνει επιτυγχάνοντας ταχύτερη διαδρομή από την προετοιμασία έως την λειτουργία ενός επιχειρηματικού πλάνου. Το μικρότερο κόστος κεφαλαίου και οι υψηλότερες συνέργειες με τις τοπικές επιχειρήσεις, δημιουργούν ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό τελικό μοντέλο.

Επενδύοντας στην δέσμευση των τοπικών κοινωνιών

Η Περιβαλλοντική, Κοινωνική και Εταιρική Διακυβέρνηση (ESG) είναι η δέσμευση μιας εταιρείας για υπεύθυνη διαχείριση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών επιπτώσεων των λειτουργιών της. Επεξηγούν πώς τα ξενοδοχεία και οι οργανισμοί θέτουν στόχους παρακολούθησης μετρώντας τα οφέλη για την κοινότητα και την απαιτούμενη επένδυση. Τα πιστωτικά ιδρύματα βλέπουν θετικά τις δραστηριότητες ESG, καθώς οι εταιρείες που διαθέτουν ένα ισχυρό πρόγραμμα ESG αποκτούν πρόσβαση σε καλύτερα και φθηνότερα δάνεια. Οι ιδιώτες επενδυτές είναι συχνά διατεθειμένοι να επενδύσουν σε έργα φιλοξενίας, εταιρείες, ιδιοκτήτες και οργανισμούς που επιδεικνύουν υψηλά πρότυπα ESG. Τα υψηλά επίπεδα κοινοτικής συμμετοχής προσελκύουν τους μετόχους, παρέχοντας στην εταιρεία θετική φήμη. Οι καλές αξιολογήσεις ESG είναι ένα ελκυστικό χαρακτηριστικό για τους μετόχους των εταιρειών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, καθώς μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλότερες αποδόσεις μετοχών και λιγότερη έκθεση σε κίνδυνο.

Οι νέες αυτές τάσεις είναι αναγκαίο να ενσωματωθούν στον σχεδιασμό του νέου τουριστικού προϊόντος της χώρας μας. Αυτό μπορεί να γίνει ακολουθώντας 5 βασικά βήματα:

1. Σκοπός

Οι πελάτες επιδιώκουν έναν καλύτερο, πιο ολοκληρωμένο τρόπο ζωής, γυρνώντας ολοένα και περισσότερο την πλάτη τους στις δαπάνες για επιφανειακά προϊόντα και εμπειρίες. Οι μάρκες αναγνωρίζουν ότι η κοινωνία βρίσκεται στο μέσο μιας σημαντικής αλλαγής που δεν είναι τάση. Είναι εξέλιξη. Το τουριστικό προϊόν, η προτεινόμενη εμπειρία, θα πρέπει να προτείνει ένα συγκεκριμένο σκοπό.

2. Εξατομίκευση

Ο τουρισμός θα πρέπει να αναπτύξει γνήσιο ενδιαφέρον για τον τρόπο ζωής του επισκέπτη ώστε να κατανοήσει τις προτιμήσεις του και να προκαλέσει συναισθήματα εκτίμησης και έκπληξης. Αυτή είναι η ευκαιρία να αναπτυχθεί μια οικειότητα με τον επισκέπτη και να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη.

3. Βιωματικότητα

Πρέπει να επαναπροσδιοριστεί η εμπειρία του επισκέπτη, εστιάζοντας στη συναισθηματική αξία. Οι ταξιδιώτες πλέον αναζητούν λύσεις στον τρόπο ζωής τους που καλύπτουν τις σωματικές, ψυχικές, πνευματικές και συναισθηματικές τους ανάγκες.

4. Ισορροπημένη αποσύνδεση

Χρειάζεται πλέον μια προσέγγιση που απαντά στην ανάγκη για ισορροπία μεταξύ ψηφιακών και μη ψηφιακών εμπειριών. Ο πελάτης θα επιθυμεί να μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στην διασύνδεση ή/και την πλήρη αποσύνδεσή του από την ψηφιακό κόσμο.

5. Απρόσκοπτο ταξίδι

Η άψογη εξυπηρέτηση ήταν πάντα ο πυρήνας της φιλοξενίας και σήμερα νέες μέθοδοι και τεχνολογίες υποστηρίζουν αυτή την κατεύθυνση περισσότερο από ποτέ. Όμως κάτι τέτοιο έχει και αυξημένη πολυπλοκότητα που απαιτεί λεπτομερή προγραμματισμό, εκπαίδευση και σχεδιασμό σεναρίων.

Γράφει ο Ξενοφών Πετρόπουλος, Country Director Horwath HTL Greece, Μέλος της ΣΟΛ Crowe, Certified Hotel Real Estate Investments & Asset Management

Από το 2009 και μετά, η Ελλάδα αλλά και ειδικότερα ο τομέας του τουρισμού, βρέθηκαν αντιμέτωποι με μία σειρά πρωτόγνωρων κρίσεων τις οποίες διαχειρίστηκαν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, με σχετική επιτυχία. Η εμπειρία της διαχείρισης των κρίσεων αυτών εντούτοις, δεν στάθηκε ικανή στο να προωθηθούν αλλαγές που θα καθιστούσαν τον ελληνικό τουρισμό ανθεκτικό σε κάθε απρόβλεπτο εξωγενή παράγοντα.

Αντιθέτως, κυρίως λόγω της διατήρησης της υψηλής προτίμησης στην χώρα μας ως τουριστικού προορισμού αλλά και της αυξανόμενης ζήτησης από ισχυρές ευρωπαϊκές αγορές για τα τουριστικά προϊόντα που προσφέρει, ο ελληνικός τουρισμός συνέχισε να συμπεριφέρεται με τα προ κρίσεων χαρακτηριστικά του.  Ακόμη και κατά την διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης της πανδημίας που έπληξε το σύνολο του τουρισμού διεθνώς, ο ελληνικός τουρισμός φαίνεται να ακολουθεί πιστά το ίδιο μοτίβο. Είναι εμφανής η έλλειψη διάθεσης για αλλαγές όσον αφορά στην πρόβλεψη και στην προετοιμασία που απαιτούνται έτσι ώστε να ανταποκριθεί έγκαιρα και αποτελεσματικά στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της τουριστικής προσφοράς και ζήτησης.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, βρισκόμαστε στο μέσο της βασικής τουριστικής περιόδου της φετινής χρονιάς. Ο δρόμος της πραγματικής ανάκαμψης και της επιστροφής στη (νέα) κανονικότητα εντούτοις είναι ακόμα μακρύς. Οι προβλέψεις για τη ζήτηση αλλάζουν συνεχώς, ακόμη και κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Η πανδημία έδειξε και δείχνει ότι μια ασφαλής πρόβλεψη στην αρχή της τουριστικής περιόδου, μπορεί να αλλάξει ακόμη και λίγες ημέρες αργότερα.

Αυτό που μας διδάσκει η σύγχρονη πραγματικότητα στον τομέα του τουρισμού, είναι ότι πλέον δεν αρκεί απλά η προώθηση του τουριστικού προορισμού Ελλάδα. Η επιτυχία δεν περνά πλέον απλά από την ελκυστικότητα του τουριστικού προϊόντος.

Απαιτούνται σημαντικές αλλαγές, κυρίως στην  προσέγγιση που έχουμε εμείς οι ίδιοι για τον τουρισμό. Τόσο σε κεντρικό επίπεδο, του συνολικού δηλαδή σχεδιασμού όσο και στο επίπεδο των ίδιων των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών του τουρισμού.

Σε επίπεδο προορισμού, απαιτείται η δημιουργία ενός συγκεκριμένου εργαλείου διαχείρισής, με κεντρικό άξονα την ανάλυση του εκάστοτε προορισμού, των πηγών τουριστικής ανάπτυξης του, των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του, των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρει, των ενεργών πολιτών του, των εμποδίων που συμβάλλουν στην στασιμότητά του όπως και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να αναπτυχθεί περαιτέρω με τρόπο βιώσιμο. Το αποτέλεσμα της προσέγγισης αυτής θα πρέπει να είναι η δημιουργία συγκεκριμένων και εφαρμόσιμων λύσεων που θα ενισχύουν την ελκυστικότητα των προορισμών σε κάθε ένα από τα βασικά κοινά. Έτσι, θα μπορέσουμε να απαντήσουμε με σαφήνεια στις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, όπως για παράδειγμα στο πώς προετοιμάζονται οι προορισμοί για τις νέες ανάγκες των τουριστών, στο πώς συμπεριλαμβάνονται οι ανάγκες των τοπικών κοινωνιών σε αυτό το σύστημα βιώσιμης ανάπτυξης, στο πώς δημιουργούμε προϊόντα που θα ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες και τελικά στο πως επανατοποθετούμε τους προορισμούς στη νέα τάξη πραγμάτων.

Αντίστοιχα, σε επιχειρηματικό επίπεδο, κάθε εταιρεία πρέπει να δημιουργήσει εξ ’αρχής έναν σταθερό οδηγό επιχειρησιακής λειτουργίας, με στόχο πρωτίστως την επιβίωση και σε επόμενο στάδιο την ανάπτυξη της. Η σε βάθος μελέτη και ανάλυση της αγοράς, των παγκόσμιων και τοπικών ανταγωνιστών, της μελλοντικής προσφοράς και ζήτησης, των τάσεων στον σχεδιασμό μείγματος δωματίων, προϊόντων και υπηρεσιών και η απεικόνιση όλων αυτών στην ανάπτυξη χρηματοοικονομικών μοντέλων, διαφορετικών σεναρίων λειτουργίας και μακροπρόθεσμων προβλέψεων, αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο ώστε ο ξενοδόχος ή ο επενδυτής να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες επιτυχίας και ταυτόχρονα να μειώσει το επιχειρηματικό του ρίσκο. Ζητήματα όπως η διαχείριση εσόδων, η κοστολόγηση, ο υπολογισμός ρίσκου αθέτησης μελλοντικών απαιτήσεων, η επαναδιαπραγμάτευση δανειακών υποχρεώσεων, η διαχείριση συμβάσεων, η εκτίμηση αξίας και η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων χρήζουν άμεσης ανάλυσης. Η προσαρμογή και η μετάβαση των προορισμών και των επιχειρήσεων σε σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας που ενθαρρύνουν τη βιωσιμότητα, τη νέα ανάπτυξη και τη διασύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες είναι μονόδρομος για την επιτυχημένη επανατοποθέτηση του Ελληνικού τουρισμού στην επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας.

Γράφει ο Ξενοφών Πετρόπουλος, Horwath HTL, Country Director

Ο τουρισμός αποτελεί δυναμικό μηχανισμό οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας σε όλο τον πλανήτη. Το 2019, ξεπέρασε το 10% του ΑΕΠ, συμβάλλοντας με 8,9 τρισεκατομμύρια δολάρια στην παγκόσμια οικονομία και υποστηρίζοντας 330 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης, σύμφωνα με την έκθεση του World Travel & Tourism Council. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο κλάδος του τουρισμού σημείωσε ταχύτερη ανάπτυξη συγκριτικά με την παγκόσμια οικονομία, ξεπερνώντας τους τομείς της περίθαλψης, του εμπορίου, του πρωτογενούς τομέα, των κατασκευών και της βιομηχανικής παραγωγής. Τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν ο κλάδος των πληροφοριών και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Την ανοδική αυτή τάση έρχεται να αντιστρέψει η εμφάνιση και εξάπλωση του COVID-19. Η υγειονομική κρίση τείνει να οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία σε πρωτοφανή ύφεση. Ο τουρισμός είναι από τους πρώτους τομείς που επλήγησαν ταχύτατα και με μεγάλη ένταση, με την οικονομική δραστηριότητα να εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει πτωτική τάση.

Στη χώρα μας, ο τουριστικός κλάδος αποτελεί κινητήρια δύναμη ευημερίας με παγκόσμια απήχηση. Η Ελλάδα είναι προορισμός εισερχόμενου τουρισμού και υποδέχεται εκατομμύρια ταξιδιώτες κάθε χρόνο από όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 2019 κατέλαβε την 9^η θέση της παγκόσμιας κατάταξης των προορισμών με την ταχύτερη ανάπτυξη, ξεπερνώντας το 20% στο ΑΕΠ και καταγράφοντας ανάπτυξη 12,1% σε ένα χρόνο, όταν η πραγματική οικονομία της χώρας σημείωνε ρυθμό ανάπτυξης 2,2%. Φέτος, η υγειονομική κρίση που πλήττει τον κόσμο αλλάζει τα δεδομένα στην πορεία του τουρισμού διεθνώς. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO), εκτιμάται ότι οι ευρωπαϊκοί προορισμοί με υψηλά ποσοστά εσωτερικού και οδικού τουρισμού θα ανακάμψουν πολύ γρηγορότερα από τους προορισμούς που βασίζονται σε διασύνδεση με αεροπορικές εταιρείες ή άλλα μέσα κοινής χρήσης. Στη χώρα μας, η ετοιμότητα και η αξιοπιστία θα δημιουργήσουν το αίσθημα εμπιστοσύνης στους δυνητικούς ταξιδιώτες σε συνδυασμό με το εκπαιδευμένο προσωπικό και τα πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας που εφαρμόζονται ήδη στους ελληνικούς προορισμούς. Η βιωσιμότητα του ελληνικού τουρισμού είναι πρωταρχικής σημασίας, αν και η επιστροφή στην ανάπτυξη θα είναι μακρόχρονη. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ισορροπήσουν την προσφορά και τη ζήτηση, καθώς και να αναζητήσουν τις κατάλληλες προοπτικές επιβίωσής τους και τους τρόπους να παραμείνουν επίκαιρες, τόσο σε τιμή όσο και σε παροχή ποιοτικού προϊόντος. Η παρούσα, πρωτόγνωρη κατάσταση απαιτεί αναπροσαρμογή του πλάνου και των δράσεων των τουριστικών και ξενοδοχειακών επιχειρήσεων για τη αειφορία τους. Σύμφωνα με την έρευνα, το Ιόνιο, η Κεντρική Μακεδονία, η Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο αποτελούν τις περιφέρειες της χώρας με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα. Οι θέσεις απασχόλησης στον κλάδο του τουρισμού πρέπει, αναμφίβολα, να διατηρηθούν, καθώς είναι τεράστια η άμεση συμβολή του στη συνολική οικονομία της Ελλάδας.

Κατεβάστε το PDF αρχείο εδώ.

Γράφει ο Ξενοφών Πετρόπουλος, Διευθυντής HTL

Η βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού δεν αποτελεί μια νέα τάση. Ήδη από το 1992, είχε ξεκινήσει η διεθνής πρωτοβουλία International Hotels Environment Initiative με στόχο την υιοθέτηση καλών πρακτικών περιβαλλοντικής αειφορίας από ξενοδοχειακές αλυσίδες. Από τότε μέχρι και σήμερα η προσπάθεια των φορέων του τουριστικού τομέα να εφαρμόσουν την έννοια της αειφορίας έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού με βασικό στόχο τη διατήρηση των οικονομικών και κοινωνικών πλεονεκτημάτων της τουριστικής ανάπτυξης και την ταυτόχρονη μείωση των ανεπιθύμητων επιπτώσεων στο φυσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον ενός προορισμού.

Ο Τομέας πρέπει να ανταπεξέλθει και να δει την αειφόρο ανάπτυξη ως μονόδρομο για τη βελτίωση της συμπεριφοράς του, της λειτουργίας του, αλλά και της μακροβιότητας των ίδιων των προϊόντων και των προορισμών του. Η συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών κοινοτήτων, των ρυθμιστικών αρχών, των εργαζομένων, των επισκεπτών και των προμηθευτών, αποτελεί το κλειδί για την επιτυχία του ελληνικού τουρισμού μακροπρόθεσμα.

Όπως προκύπτει όμως από τα έργα που υλοποιεί η Horwath HTL σε παγκόσμια κλίμακα, αυτό ακριβώς αποτελεί και το κύριο εμπόδιο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Eίναι η έλλειψη αγαστής συνεργασίας όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, καθώς και η ισχυρή πολιτική βούληση. Συστατικά που θα εξασφαλίζουν ευρεία αποδοχή και θα δημιουργούν περιβάλλον συναίνεσης.