Γράφει η Ειρήνη Παπαδοπούλου, Audit Partner, Risk Management Director, ΣΟΛ Crowe
Μεσούσης της πανδημίας Covid-19, το whistleblowing (σύστημα ανώνυμων αναφορών) ως μέσο ανάδειξης φαινομένων απάτης, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Ήδη στην παγκόσμια έρευνα “2020 Report to the Nations ” του οργανισμού Association of Certified Fraud Examiners (ACFE) διαπιστώνεται ότι το 43% όλων των φαινομένων απάτης αποκαλύπτεται μέσω του whistleblowing.
Στην Ελλάδα, η ενσωμάτωση τον Οκτώβριο του 2020 της 5ης Ευρωπαϊκής Οδηγίας στην εθνική νομοθεσία για την πρόληψη νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, ζητά τη χρήση ανεξάρτητων διαύλων αναφοράς από τις εποπτικές αρχές και ενισχύει την προστασία των αναφερόντων.
Άξια αναφοράς όμως είναι και η σημασία που δίνει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στην ορθή εφαρμογή συστημάτων whistleblowing από τις οντότητες δημοσίου συμφέροντος. Συγκεκριμένα, με την υπ’αρ. 1/891/30.9.2020 απόφασή της περί εταιρικής διακυβέρνησης, ζητά από τις Επιτροπές Ελέγχου στα πλαίσια αξιολόγησης του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου να επισκοπούν την πληροφόρηση (χρηματοοικονομική και μη), μέρος της οποίας πρέπει να αποτελεί και το whistleblowing.
Ποια είναι όμως τα οφέλη από την εφαρμογή ενός συστήματος whistleblowing στις εισηγμένες οντότητες;
Η ορθή εφαρμογή ενός συστήματος whistleblowing, αποτελεί ένδειξη ενός «ανοικτού» και ακέραιου συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης. Μέσα από το whistleblowing, χτίζεται μία γέφυρα ασφαλούς επικοινωνίας της επιχείρησης με το κοινό και ενθαρρύνεται η αναφορά ανήθικων ή παραβατικών συμπεριφορών χωρίς το φόβο των επιπτώσεων. Κατ ’αυτόν τον τρόπο, αποκαλύπτονται αλήθειες που πιθανώς είναι «άβολο» να ειπωθούν αλλιώς και διευκολύνονται οι επιχειρήσεις στη διάγνωση των αδυναμιών και παθογενειών τους, ώστε να προβούν στη λήψη των σωστών μέτρων θεραπείας και την αποφυγή επαναλήψεων.
Ποιος είναι ο ρόλος των Επιτροπών Ελέγχου ώστε να επιτευχθούν στο μέγιστο τα παραπάνω οφέλη;
Ο ρόλος των Επιτροπών Ελέγχου, συνδέεται μεταξύ άλλων, με την επίβλεψη των εσωτερικών διαδικασιών που ακολουθούν οι εταιρείες για την αποφυγή κινδύνων απάτης. Η αποτελεσματικότητα των καναλιών whistleblowing είναι μία από τις διαδικασίες αυτές. Για να επιτευχθεί η αποτελεσματικότητα ενός συστήματος whistleblowing, πρέπει να διασφαλίζονται τα εξής:
- Η ύπαρξη συγκεκριμένης εταιρικής πολιτικής αντιμετώπισης παραβατικών συμπεριφορών και προστασίας των προσώπων που τις αναφέρουν.
- Η διαχείριση των πληροφοριών από ανεξάρτητα όργανα.
- Η διασφάλιση της ανωνυμίας του αναφέροντος και του απόρρητου της πληροφορίας.
- Η έγκαιρη επεξεργασία της πληροφορίας και η λήψη των κατάλληλων αποφάσεων.
- Η σωστή αρχειοθέτηση και φύλαξη όλων των στοιχείων που σχετίζονται με την αναφορά.
Τηρουμένων των παραπάνω, το whistleblowing μπορεί να αποτελέσει βασική γραμμή άμυνας της επιχείρησης, απέναντι σε κινδύνους που μπορούν να έχουν σοβαρή επίδραση στα οικονομικά, τη φήμη αλλά και τη λειτουργία της.