Γράφει ο Γεώργιος Σταματίου, Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής, Αντιπρόεδρος ΔΣ
Ένα διαρκές ζητούμενο για τη δημόσια διοίκηση, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, αποτελεί η αύξηση των εσόδων από τη φορολογία, έτσι ώστε οι ασκήσεις επί χάρτου για τη συνολική εικόνα της πορείας της ελληνικής οικονομίας να μπορούν να προσεγγίζουν την πραγματικότητα.
Πρώτη και βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική αύξηση των εσόδων από τη φορολογία αποτελεί το ίδιο το φορολογικό σύστημα που επιλέγεται προς εφαρμογή.
Είναι γεγονός ότι η φορολογική πολιτική που εφαρμόστηκε από την αρχή της κρίσης μέχρι και σήμερα, η οποία είχε ένα σαφή, σχεδόν ετεροβαρή προσανατολισμό στην αποκλειστική ικανοποίηση των δημοσιονομικών υποχρεώσεων της χώρας, δεν κατάφερε να δημιουργήσει και τελικά να εμπεδώσει μια φορολογική συνείδηση.
Αυτό σε συνδυασμό με τις αντικειμενικές δυσκολίες των φορολογούμενων -φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων-, τη συνεχιζόμενη αστάθεια της ελληνικής οικονομίας, την σχετική απουσία πολιτικών για την απασχόληση και την ανάπτυξη, την πολυπλοκότητα του φορολογικού συστήματος καθώς και την άνιση κατανομή των φορολογικών υποχρεώσεων σε συνδυασμό με την προοδευτική υποβάθμιση της κοινωνικής μέριμνας, οδήγησε εκ των πραγμάτων στη διατήρηση της φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής, παρά το γεγονός ότι οι φορολογικές υπηρεσίες έχουν βελτιωθεί σημαντικά.
Η αύξηση των εσόδων μέσω της φορολογίας προϋποθέτει κατ’αρχάς τη δραστική μείωση της φοροδιαφυγής, της οποίας πρώτο, ουσιαστικό βήμα είναι το ίδιο το φορολογικό σύστημα, το οποίο πρέπει να είναι αποτελεσματικό, απλό, σαφές, κοινωνικά δίκαιο, σταθερό, αξιόπιστο & διάφανο. Να έχει χαρακτηριστικά ανάπτυξης συνδεόμενα με την απασχόληση, την έρευνα και την καινοτομία. Να επικεντρώνεται στην ουσία και όχι στον τύπο. Να δημιουργεί πραγματικές συνθήκες κινήτρων όπως για παράδειγμα για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν επενδυτικά προγράμματα και υλοποιούν επενδύσεις.
Προϋποθέτει παράλληλα τη δημιουργία μιας γενικότερης εικόνας για τη συνέχεια και συνέπεια του ίδιου του φορολογικού συστήματος, με την εξάλειψη εξαιρέσεων που κατά καιρούς προωθούνται, χωρίς να παρουσιάζουν εντούτοις σημαντικά αποτελέσματα. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα οι ρυθμίσεις για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων. Για το συγκεκριμένο ζήτημα, υπήρξαν μέχρι σήμερα δύο νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες αποσκοπούσαν στην ικανοποίηση ταμειακών αναγκών του κράτους, παρακάμπτοντας όμως θεσμικές διαδικασίες που δημιουργούσαν τη γενική εικόνα της δυνατότητας ‘κάλυψης’ της φοροδιαφυγής από το ίδιο το κράτος. Τα αποτελέσματα και των δύο ρυθμίσεων ήταν ασθενή, δημιουργώντας όμως παράλληλα έντονο το αίσθημα της μη δικαιοσύνης και κινούνταν σε αντίθετη τροχιά από αυτή της εμπέδωσης της φορολογικής συνείδησης.
Ο όποιος σχεδιασμός για την αύξηση των φορολογικών εσόδων πρέπει να ξεκινά από το σχεδιασμό του ίδιου του φορολογικού συστήματος. Η αντίθετη πρακτική της δημιουργίας κανόνων σύμφωνα με τα προσδοκόμενα αποτελέσματα δεν μπορεί παρά να αποτυπώνει τη στιγμή και όχι το βάθος χρόνου. Και το βασικό ζητούμενο σε μια πορεία ανάπτυξης είναι η σταθερότητα και η βιωσιμότητα.